Door Nadia Baadj — 07 september 2023
In de kunstgeschiedenis kun je niet om de familie Brueghel heen. Schilders met de achternaam Brueghel – ook wel gespeld als Bruegel – speelden twee eeuwen lang een ongekend grote rol in de Europese kunst. De reden? Ze bezaten stuk voor stuk een uitzonderlijke techniek en schilderde vermakelijke composities en pakkende taferelen van het alledaagse en de schoonheid van de natuur.
In tegenstelling tot de reusachtige schilderijen van tijdgenoten als Caravaggio en Rubens, zijn de werken van de Brueghels op kleinere schaal geschilderd. Ze werden ook in intiemere setting tentoongesteld: zo kun je de werken op je gemak van dichtbij bekijken.
Hoe groot de familie was? Groot, héél groot. De Brueghel dynastie bestaat uit maar liefst vijf generaties succesvolle schilders waarvan Pieter Bruegel de Oude wellicht de bekendste is. De Brueghels waren actief tussen 1550 en 1700 en beoefenden bijna álle verschillende soorten schilderkunst. Van plaatselijke en buitenlandse landschappen en taferelen uit het alledaagse boerenleven tot allegorieën, mythische verhalen, historiestukken, dieren en bloemstillevens; de Brueghels waren van alle stijlen en technieken thuis.
De wortels van de Brueghel dynastie liggen in het hertogdom Brabant. Volgens Karel Mander, één van zijn vroegste biografen, werd Pieter Bruegel de Oude in de buurt van Breda geboren. Tijdgenoten noemden hem ook wel de nieuwe Jheronimus Bosch. Dankzij zijn bijzondere band met Brabant én Bosch, bezit het museum een aanzienlijke collectie van zowel het grafische oeuvre van Pieter de Oude als schilderijen van zijn zonen Pieter de Jonge en Jan de Oude, zijn kleinzoon Jan de Jonge en van David Teniers de Jonge en Jan van Kessel de Oude. Deze schilderijen sluiten naadloos aan bij de focus die we afgelopen decennia hadden op schilderfamilies met een Brabantse achtergrond, vroegmoderne schilderkunst uit de Zuidelijke Nederlanden én bloemstillevens.
Na het enorme succes van de tentoonstelling over Jheronimus Bosch in 2016, is Brueghel de tweede grote naam in de vroegmoderne schilderkunst uit de Zuidelijke Nederlanden waar we een spraakmakende monografische tentoonstelling aan gaan wijden.
Deze ambitieuze tentoonstelling biedt een uniek overzicht van de complete Brueghel dynastie. Iets wat nog nooit eerder in Nederland gebeurd is. Aan de hand van een bijzondere selectie werken lichten we de artistieke carrière van ieder familielid toe. Ook diepen we verschillende interessante thema's uit, zoals traditie en vernieuwing door de generaties heen, vroegmoderne atelierpraktijken en de techniek van schilderen op koper. Verrassende onderwerpen, hoogwaardig vakmanschap en ingenieuze kunstwerken maken deze expositie een lust voor het oog. Noteer 30 september alvast in je agenda!
Nadia Baadj (1983) is sinds 2021 conservator oude kunst bij Het Noordbrabants Museum. Ze behaalde haar Master of Arts aan de Williams College en haar PhD aan de University of Michigan in de Verenigde Staten. Ze is gespecialiseerd in 16de- en 17de-eeuwse Nederlandse kunst, vooral uit de Zuidelijke Nederlanden. Naast oude kunst is ze geïnteresseerd in technische kunstgeschiedenis en de relatie tussen kunst en natuur.
