Op zaterdag 20 september 2025 opent in Het Noordbrabants Museum in Den
Bosch de tentoonstelling Om de tuin geleid. De 16de en 17de-eeuwse meesterwerken met tuinen en lommerrijke landgoederen van onder andere de familie Brueghel en Lucas Cranach de Oude laten zien dat misleiding en bedrog
van alle tijden zijn. Het openingswerk van de expositie is het indrukwekkende werk De Zondeval van Jan van Hemessen, uit de collectie van het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Willen de schilders de toeschouwers misleiden met hun schilderijen met het weelderig groen? Of geven ze antwoord op dilemma's waar mensen toen en nu voor komen te staan? Om de
tuin geleid is te zien tot en met zondag 4 januari 2026.
Snel naar:
Om de tuin geleid
Om de tuin geleid gaat over de (on)betrouwbaarheid van beelden in de
vroegmoderne tijd. Circa 90 schilderijen, prenten en objecten uit belangrijke Europese collecties waarin de tuin een centrale rol speelt, zijn tijdens deze grote expositie te zien. De tuin wordt gepresenteerd als een afgeschermd stukje wereld dat de menselijke natuur weerspiegelt of waarin die juist verborgen zit. De werken, vaak
geworteld in het christelijke wereldbeeld, vertellen universeel menselijke verhalen over goed en kwaad, waar en onwaar, en over de moeilijkheid om keuzes te maken.
Op het verkeerde been gezet
Sommige werken op deze tentoonstelling zijn niet wat ze lijken. Schilders presenteerden zich vaak beter dan ze waren en zetten kijkers bewust op het verkeerde been. Ze streefden ernaar de natuur te evenaren én te overtreffen door hun onderwerpen levensecht en nog mooier dan de werkelijkheid uit te beelden. De
Nederlandse kunstenaar Michiel van Musscher (1645 - 1705) pronkte niet alleen met zijn vakmanschap, maar ook met iets dat hij in werkelijkheid niet bezat. Hij woonde in de stad, maar portretteerde zichzelf en zijn gezin tegen de achtergrond van zo’n lommerrijk landgoed als zijn opdrachtgevers bezaten. In de tentoonstelling zijn ook een aantal trompe l’oeil-schilderijen (optische illusies) te zien, afkomstig uit de collectie van de JK Art Foundation.
De tuin vol symboliek
De levenslessen die voor Om de tuin geleid zijn verzameld, spelen zich allemaal af in
of bij een tuin. Ze bieden daardoor ook inzicht in de veranderende relatie tussen de
mens en de natuur. De tuin werd in schilderijen gebruikt als een decor en staat voor
‘de wereld’. Tegelijk is die tuin een stukje natuur waarin zich onze persoonlijkheid
weerspiegelt. Dat was toen zo, maar nu nog steeds. De kunstwerken laten zien dat de
ideeën over de wereld in de 16de en 17de eeuw verschuiven: van de schepping van
God naar het onderwerp van onderzoek en wetenschap.
Jan Brueghel (I), Allegorie op de Aarde, 1610-1620, olieverf op paneel, 56 X 91,5 cm, Collectie Het Noordbrabants Museum, in bruikleen van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Lucas Cranach de Oude, Venus with Cupid Stealing Honey, 1530, Statens Museum for Kunst, the National Gallery of Denmark, SMK foto Jakob Skou-Hansen
Wie leidt wie om de tuin?
De tentoonstelling laat een botsing en verschuiving zien van wereldbeelden en de
dilemma’s die daaruit voortkomen. Hedendaagse kunstwerken en publieksopdrachten
in zogenaamde binnentuinen verbinden de vroegmoderne beeldtaal met deze tijd. De
bezoekers worden uitgenodigd na te denken over hun eigen tuin, leven en wereldbeeld en over de vraag: wie leidt wie om de tuin?
Fiona Lutjenhuis’ eerste solo
Op zaterdag 20 september 2025 gaat in het Noordbrabants Museum naast de
expositie Om de tuin geleid ook de eerste solotententoonstelling Seasoned Sins van
de Nederlandse kunstenaar Fiona Lutjenhuis van start. Lutjenhuis transformeert de Quistzaal van het museum in een enerverende serie kamers die van boven tot onder zijn aangekleed met wandschilderingen, tekeningen, gordijnen en beschilderde kamerschermen.
Over Het Noordbrabants Museum
Het Noordbrabants Museum is een museum voor kunst, cultuur en geschiedenis en
gevestigd in het voormalige Gouvernementspaleis in het historische centrum van ’s- Hertogenbosch. Vanaf 1984 is het gebouw een museum waarbij het complex werd
uitgebreid met twee nieuwbouwvleugels. Het museum toont internationale kunst, maar ook jonge talentvolle kunstenaars krijgen een podium. In het museum is onder meer werk te zien van Jan Sluijters en Vincent van Gogh.
