Het Noordbrabants Museum brengt van 30 september 2023 tot en met 7 januari 2024 ongeveer tachtig werken van vijf generaties Brueghel bijeen in de tentoonstelling Brueghel: de familiereünie. Ondernemend, innovatief en wereldberoemd, de familie Brueghel speelde een centrale rol in de Europese kunst van ca. 1550 tot ca. 1700. Vijf generaties Brueghels maakten schilderijen die worden bewonderd om hun geestige en onderhoudende composities, universele boodschappen en uitzonderlijk vakmanschap. De onderwerpen variëren van feestelijke bruiloften, bekende spreuken en verhalen uit de Bijbel tot ontzagwekkende landschappen en studies van dieren, insecten en bloemen. Deze tentoonstelling herijkt een van de beroemdste families uit de kunstgeschiedenis door de verbanden tussen de verschillende generaties nader te bekijken en voor het eerst aandacht te besteden aan de Brueghel vrouwen.
Snel naar:
Internationale topstukken
De werken in Brueghel: de familiereünie komen uit gerenommeerde collecties in heel Europa en Noord-Amerika. Zo zijn te zien: De ekster op de galg (1568) van Pieter Bruegel de Oude uit het Hessisches Landesmuseum in Darmstadt, De bedelaars (1568) van Pieter Bruegel de Oude uit Musée du Louvre in Paris, Bloemenvaas met juweel, munten en schelpen (1606) van Jan Brueghel de Oude, uit de Pinacoteca Ambrosiana in Milaan, Allegorie op de schilderkunst (ca. 1625 - 1630 ) van Jan Brueghel de Jonge, van de JK Art Foundation, Nederland en Dronkaard in de zwijnenstal (1557) van Pieter Bruegel de Oude, uit een particuliere collectie in New York.
Jan Brueghel de Oude, Bloemenvaas met juweel, munten en schelpen, 1606. Pinacoteca Ambrosiana, Milaan
Pieter Bruegel de Oude, De ekster op de galg, 1568. Hessisches Landesmuseum, Darmstadt
Nieuwe perspectieven
De tentoonstelling en de catalogus kijken met nieuwe ogen naar de Brueghelfamilie, de tijd en de context waarin zij werkten. Wie waren de krachtige vrouwen in deze familie en wat was hun rol in de roem en het succes van de familie? We maken onder andere kennis met Mayken Verhulst, de onzichtbare matriarch. Ze was een van de beroemdste kunstenaars van haar tijd en een slimme zakenvrouw, lerares, schoonmoeder en grootmoeder van de eerste en tweede generatie Brueghelkunstenaars. We maken ook kennis met Anna Maria Janssens en Clara Eugenia Brueghel, wiens kunst- en matronagenetwerken verschillende van de machtigste artistieke families in Antwerpen met elkaar verbonden. Daarnaast worden nieuwe inzichten gepresenteerd over de impact van de wereldhandel en het kolonialisme op het familiebedrijf.
Jan Brueghel de Jonge, Allegorie op de schilderkunst, ca. 1625-1630. Foto Peter Cox. JK Art Foundation
Slow-looking
De intieme schaal, de buitengewone techniek en de overvloed aan miniatuurdetails in de werken van alle vijf generaties Brueghelkunstenaars vereisen een andere manier van kijken. Kleinschalige kunstwerken, zoals de juweelachtige schilderijen op koper van Jan Brueghel de Oude en Jan van Kessel de Oude die niet groter zijn dan een ansichtkaart, werden oorspronkelijk tentoongesteld en bekeken in een intieme omgeving, vaak naast andere kleine voorwerpen zoals munten, schelpen, insecten en juwelen. Kleine figuren in minutieus geschilderde scènes van boerenarbeid, feesten en het Brabantse landschap van Pieter Bruegel de Oude, Pieter Brueghel de Jonge en David Teniers de Jonge laten het oog van de kijker eindeloos dwalen. De tentoonstelling omarmt deze Bruegheliaanse modus door een langzamer tempo aan te moedigen en intieme ruimtes te bieden voor nauwkeurig kijken en overwegen.
Catalogus
Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus met essays van Nadia Groeneveld-Baadj, conservator oude kunst bij Het Noordbrabants Museum, Arthur DiFuria, professor en chair of art history, Savannah College of Art and Design, Georgia, U.S.A., Sarah Moran, onafhankelijk wetenschapper Nederland, Christine Göttler, professor emeritus, Universität Bern, Zwitserland en Marlise Rijks, postdoctoraal onderzoeker, Universiteit Gent en assistent professor, Vrije Universiteit Brussel. Uitgever: WBooks, kosten: € 29,95.