Geweest
28 januari t/m 14 mei 2017

Opgegraven strijd

Archeologie van de oorlog

De afgelopen jaren is er steeds meer interesse in de archeologie van moderne oorlogen. Daarom besteedt Het Noordbrabants Museum, als eerste museum in Nederland, uitgebreid aandacht aan deze boeiende tak van bodemonderzoek. Deze bijzondere tentoonstelling werd samengesteld door Archeologen Evert van Ginkel en Arjen Bosman, specialist militair erfgoed van de 20ste eeuw.

Menselijke verhaal achter de voorwerpen

Wat vind je zoal terug in de bodem van strijdgebieden? Wat voegt het toe aan wat we weten over het voeren van oorlog? De tentoonstelling maakt je wegwijs in de oorlogsarcheologie aan de hand van archeologische objecten en multimediale presentaties. Zo ontdek je menselijke verhaal achter de voorwerpen.

Twee zwaarden, een hellebaard en een radslotpistool, achtergelaten bij gevechten rond Eindhoven in 1583. Collectie Depot voor Bodemvondsten Gemeente Eindhoven. Foto Minja Hemminga-Archol BV
Brits en Amerikaans militair materiaal uit een ondergronds onderkomen in Nijmegen, 1944-1945. Collectie Depot voor Bodemvondsten Gemeente Nijmegen. Foto Minja Hemminga-Archol BV
Stalen kistje, gevuld met explosieven en een ploertendoder en in of kort na de Tweede Wereldoorlog in de grond verborgen. Collectie Depot voor Bodemvondsten Gemeente Arnhem. Foto Minja Hemminga-Archol BV

Ruim 700 voorwerpen voor het eerst te zien

De archeologische voorwerpen die zijn verzameld gaan van prehistorische skeletten, Romeinse slingerkogels, middeleeuws geschut, vuurwapens uit de Slag bij Arnhem tot kleine alledaagse objecten uit Napoleontische legerkampen en nazi-Duitse concentratiekampen. In de tentoonstelling ligt de nadruk op voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog, één van de nieuwste onderzoeksgebieden.

Voor deze tentoonstelling hebben ruim 50 instellingen en particulieren bruiklenen, beeldmateriaal en informatie geleverd. Ongeveer de helft van de getoonde voorwerpen in de tentoonstelling zijn afkomstig uit provinciale en gemeentelijke depots voor bodemvondsten. Veel van de voorwerpen worden nu voor het eerst aan een breed publiek gepresenteerd.

Foto Marc Bolsius
Foto Marc Bolsius

Bijzondere Berlijnse bruiklenen

In de aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog werd sommige moderne kunst door de nazi's als 'Entartete Kunst' bestempeld en in beslag genomen. In 2010 zijn tijdens een opgraving in het centrum van Berlijn zijn een aantal van deze 'ontaarde werken' teruggevonden. Tijdens een brand in 1944 die ontstond door een bombardement zijn een aantal beelden van brons, keramiek en beton door de vloer gezakt. Ze belanden in de kelder van het gebouw waarna ze decennialang verloren werden gewaand. Twee van deze bijzondere vondsten van kunstenaars Emy Roeder en Edwin Scharff zijn nu voor het eerst te zien in een museum buiten Duitsland.

Voor kinderen

Kinderen mogen in de tentoonstelling Opgegraven strijd zelf als archeoloog aan de slag. Er is een opgravingsbak waar je naar échte archeologische vondsten kunt zoeken. Daarna rapporteer je vondsten en je bevindingen in een heus archeologisch rapport!

Edwin Scharff, Portret van actrice Anni Mewes, 1917-1921. Museum für Vor- und Frühgeschichte, Staatliche Museen zu Berlin, Foto Ac
De tentoonstellingscatalogus

Bij de tentoonstelling verschijnt onze publicatie Opgegraven strijd. Deze catalogus is geschreven door archeologen Evert van Ginkel en Arjan Bosman.

Ontdek meer