Wie is toch die roodharige jongen op het schilderij Eliza en de zoon der Sunamitische vrouw, waarmee Jan Sluijters in 1904 de belangrijke kunstprijs Prix de Rome won? Op die vraag weten maar weinig mensen het antwoord. Lees meer over de twee zussen die ons meer wisten te vertellen over de jongen op Sluijters' portret, het is namelijk hun vader Piet!
In 2020 namen May en Els, de dochters van Piet, contact met ons op. May schonk het museum een aquarel van een baby gemaakt door Jan Sluijters. En ook Els had iets moois voor ons in petto, ze wilde haar eigen kinderportret, ook van de hand van Sluijters, nalaten aan het museum.
De zussen denken dat het poseren door hun vader voor Jan Sluijters een kwestie van geld is geweest. Piet poseerde wel vaker voor de leerlingen van de Amsterdamse Rijksakademie, waar ook Sluijters lessen volgde, en kreeg daar dan ook een warme maaltijd. Dat was voor het gezin waaruit Piet kwam meegenomen: ze waren thuis met wel 17 kinderen en hadden het niet breed.
Jan Sluijters en Piet bleven contact houden, ook toen Piet zelf trouwde en kinderen kreeg. Thuis hadden ze het goed: Piet had een slagerij, later ook een bakkerij en weer later een jassenzaak en een overhemdenatelier. Honger hadden ze in de oorlogsjaren niet. De zussen herinneren zich dat er thuis veel schilderijen van Jan Sluijters hingen en vermoeden dat deze tijdens de oorlogsjaren misschien wel geruild zijn voor eten. Eind 1942 of begin 1943 schildert Sluijters ook Piets dochter Els toen zij tweeëneenhalf jaar oud was.
In een gesprek bij haar thuis vertelt Els: 'Van het poseren voor Sluijters herinner ik mij weinig. Ik was nog zo jong, echt nog een kind. Ik herinner mij alleen een heel hoge trap die ik moest oplopen en dat de ruimte waar ik poseerde heel licht was. Voor het poseren zat ik op een sofa waarin blijkbaar een veer stuk was, waardoor mijn gezicht een weinig vrolijke uitdrukking heeft. Volgens verhalen van mijn moeder huilde ik weleens tijdens het poseren.' Dat poseren voor Sluijters niet altijd leuk was, vertelde ook Dorothy Beijnes. Zij stond in haar jeugd ook model voor Sluijters en herinnerde zich dat zij eens verkouden stond te poseren en om een zakdoek vroeg waarop Sluijters haar een vieze kwastendoek toe wierp "neem deze maar".
Het kinderportret van Els is in 1944 onderdeel geweest van een tentoonstelling in Stedelijk Museum Amsterdam. Daar werd toen de naam Marijke bij vermeld, maar dat klopt dus niet. Sinds die tijd is het werk niet meer voor publiek te zien geweest.
Op het schilderij zie je ook een popje. Het is een omkeerpopje: onder de originele rok zit nóg een hoofdje en armpjes. De moeder van Els heeft het altijd bewaard. Ook het popje is te zien in het museum en je ziet dat er overduidelijk veel mee geknuffeld is!
Els heeft nog andere bijzondere herinnering aan de familie Sluijters. Voor haar zevende verjaardag kreeg ze van Greet, de vrouw van Jan Sluijters, een klein schilderij met viooltjes cadeau. Het was nog nat toen Sluijters het kwam afgeven. Op de lijst staat 'voor jarige Elsje' in verf geschreven en het heeft altijd op haar kamer gehangen. Jan Sluijters schrijft er zelfs een brief over aan vader Piet. Uit de brief blijkt dat Greet en Jan Sluijters op Piet Scholte en dochter Elsje gesteld waren. Het blijft natuurlijk raden maar misschien had Greet wel een zwak voor Elsje omdat zij, net als Greet zelf, prachtig rood haar had?
Inmiddels zijn zowel Els als May Scholte overleden. Voor ze overleed heeft Els tijdens de gesprekken met het museum meerdere keren uitgesproken dat zij het belangrijk vindt dat beide werken zichtbaar worden en blijven voor publiek en dat ze niet verdwijnen in een privécollectie. Daarom heeft ze de werken en het popje aan het museum nagelaten. Het museum heeft dit legaat met grote dankbaarheid aangenomen en is er trots op de werken en het verhaal over de familie Scholte met de bezoekers te delen.
Vanaf maart 2023 is een selectie kinderportretten van Jan Sluijters te zien in de Sluijterszalen van Het Noordbrabants Museum.
Helewise Berger is conservator 19de- en begin 20ste-eeuwse kunst in Het Noordbrabants Museum. Het leven en werk van Jan Sluijters vormt een van haar specialisaties. In het museum werkte zij onder meer aan de tentoonstelling Jan Sluijters. De wilde jaren (2018-2019).
